Audio deskripcija teksta
Konkursom Ministarstva kulture iz 2023. godine za projekte u ovim sandžačkim opštinama opredijeljeno je po 100.000 dinara.
Mladi Bošnjaci Priboja dobili su sredstva za realizaciju projekta “Uz kulturu i tradiciju igrajmo zajedno”, Udruženje Nova vizija iz Prijepolja za projekat “Inkluzivna zaštita nematerijalnog kulturnog naslijeđa Bošnjaka u prijepoljskoj opštini“ i KUD “Jedinstvo” iz Sjenice za projekat Pozorišna predstava “Krajnost”.
Predstavnici pomenutih udruženja saglasni su da su skromna finansijska sredstva doprinijela uspješnoj realizaciji važnih projekata za očuvanje, ne samo kulturnog identiteta Bošnjaka već i Srba sa kojima oni vijekovima žive na ovim prostorima, čemu svjedoče i brojni zajednički elementi kulturnog naslijeđa.
Kulturno naslijeđe zajedničko dobro Bošnjaka i Srba
Jedan od takvih projekata tiče se zaštite nematerijalnog kulturnog naslijeđa, kao zajedničkog dobra Bošnjaka i Srba na prostoru Sandžaka, čiji je nosilac prijepoljsko udruženje „Nova vizija“.
„Cilj našeg projekta bio je da kroz afirmaciju interkulturalizma zaštitimo nematerijalno kulturno naslijeđe u Sandžaku. Htjeli smo, prije svega da predstavnike relevantnih institucija, nevladinih organizacija, medije i istaknute pojedince upoznamo sa neophodnom procedurom koja je potrebna da bi se zaštitilo nematerijalno nasljeđe na našim prostorima“, rekao je za naš portal koordinator projekta Mirsad Duran iz Prijepolja.
On je naveo da je Ministarstvo kulture tokom prošle godine doprinijelo nastavku realizacije ovog važnog projekta, čija realizacija je započela nekoliko godina ranije.
Tokom višegodišnje realizacije organizirane su brojne edukativne aktivnosti o koracima koje treba preduzeti kako bi se elementi nemetarijalnog kulturnog naslijeđa sa prostora Prijepolja i više susjednih opština prepoznali, obradili i upisali u Nacionalni registar i tako sačuvali.
„Zaključili smo da predstavnici institucija nisu znali samu proceduru, koja nije toliko zahtjevna, ali niko nije bio upoznat sa njom. Na listi zaštite, kada smo počeli sa realizacijom, bila su 34 elementa, a samo dva iz našeg kraja, to su ‘Pesma iz vika’ i pazarske mantije. Sada je situacija znatno drugačija. Neuporedivo veći broj upisanih elemenata i mnoštvo onih koji su u proceduri upisa, rezultati su našeg projekta“, ističe Duran.
Dodaje da se doprinos inkluzivnoj zaštiti ogleda i kroz štampanje priručnika sa UNESCO-vim smjernicama o nematerijalnom kulturnom naslijeđu.
Projekat je prvobitno nosio naziv ”Inkluzivna zaštita nematerijalnog kulturnog naslijeđa – Most među kulturama“. Realizovan je u partnerstvu sa „Ženskom inicijativom“ iz Priboja, a finansijska sredstva obezbjedila je Evropska unija u partnerstvu sa Vladom Srbije preko programa EU PRO, i Fondacije za otvoreno društvo.
„Na početku smo formirali stručni tim koji se bavi zaštitom nematerijalnog kulturnog naslijeđa, koji su činili predstavnici institucija koje imaju za cilj upis u registar na nacionalnom nivou. Tu su bili profesori sa katedre za etnologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu Miloš Milenković i Danijel Sinan, etnološkinja i regionalna koordinatorka za zaštitu nematerijalnog kulturnog naslijeđa Snežana Ašanin, kao i direktor Narodne biblioteke ‘Dositej Obradović’ iz Novog Pazara Elijas Rebronja. Želja nam je bila da se nematerijalna kulturna baština prezentuje kako u regionu tako i šire“, podsjeća Duran.
Uz kulturu i tradiciju igrajmo zajedno
Predsjednik Udruženja „Mladi Bošnjaci Priboja“ Damir Ćelović kaže za portal Free media da su finansijska sredstva od Ministarstva kulture iskorišćenja za plaćanje honorara za trenera-koreografa, izradu propagandnog materijala za promociju projekta, medijsku promociju i za troškove knjigovođe.
„Iako sredstva nisu bila dovoljna za nabavku bošnjačke i srpske folklorne nošnje, po osam kompleta, realizacijom ovog dijela projekta omogućeno je plaćanje ključnih aktivnosti, čime je obezbjeđena stručna podrška za rad sa učesnicima, što je osnova za kvalitetne nastupe i čuvanje kulturne baštine. Praktično, osigurano je osnovno funkcionisanje ansambla“, objašnjava Ćelović.
Dodaje da je ovim projektom ostvareno više ciljeva kao što su promocija ideje zajedništva kroz kulturu, podizanje svijesti o značaju očuvanja bošnjačke, ali i srpske tradicije i kulture, te da je stvoren temelj za buduće projekte.
„Transparentno vođenje knjiga omogućilo je lakše izvještavanje i dokumentaciju o realizovanim aktivnostima, što može poslužiti kao osnova za dalja finansiranja i razvoj projekta. Iako nije nabavljena nošnja, učesnici su motivisani da nastave rad na očuvanju tradicije, i uprkos ograničenim sredstvima, projekat je uspio da osigura kontinuitet aktivnosti, istovremeno pružajući zajednici priliku da prepozna njegov značaj“ ističe ovaj predstavnik Bošnjaka Priboja.
Ćelović naglašava da je projektom načinjen i važan korak ka jačanju kulturnog identiteta Bošnjaka i boljoj integraciji u širu zajednicu, ali i promociji zajedništva u multietničkim sredinama kao što je Priboj.
„Kroz medijsku promociju, bošnjačka tradicija je dodatno predstavljena širem društvu, što doprinosi jačanju interkulturalnog razumjevanja. Tradicionalne igre i plesovi podstiču očuvanje nematerijalnog kulturnog naslijeđa, tako da ovaj projekat predstavlja temelj za buduće inicijative, koje mogu još snažnije podržati očuvanje kulturnog identiteta“, zaključuje Ćelović, dodajući da folklorni ansabl sada funkcioniše uz profesionalnog koreografa, po sistemu članarine i da ima sve više mladih.
Sjenica ponovo ima pozorišnu trupu
Zahvaljujući finansijskim sredstvima koje je odobrilo Ministarstvo kulture tokom 2023. godine za projekat pozorišne predstave „Krajnost“ sjeničkog Kulturno umjetničkog društva „Jedinstvo“, ova sandžačka opština sa dugom i bogatom pozorišnom tradicijom, ponovo ima dramsku trupu.
Predstava je rađena po tekstu poznatog bosanskohercegovačkog književnika Alije Isakovića, a u režiji Sedata Vrcića.
„Uspjeh predstave je bio vrlo relativan, ali dugoročni cilj je postignut. Sjenica ponovo ima pozorišnu trupu, tako da je realizacijom ovog projekta zapravo počeo rad na revitalizaciji našeg Kulturno umjetničkog društva“, kaže rukovodilac Dramske sekcije Sedat Vrcić.
On smatra da je ovo jedan od onih projekata u kulturi koji doprinose interkulturalnosti, nasuprot potencijalno segregativne multikulturalnosti.
„Realizacijom ovakvih projekata Bošnjaci, kao i druge manjine, osjećaju se integrisano, i zajednicu u kojoj žive intenzivnije doživljavaju kao svoju. Upravo to je kulturna strategija ovog društva: promocija nacionalnih kuultura, ali u zajedništvu“, smatra Vrcić.
U narednim tekstovima bavićemo se aktivnostima i realizacijom najvažnijih projekata ostalih ustanova i udruženja koja su preko konkursa namijenjenih nacionalnim manjinama tokom prethodne četiri godine od različitih ministarstava u Srbiji dobili ukupno nešto više od devet miliona dinara.
Tekst je urađen u okviru projekta “Čuvarkuće kulturnog identiteta Bošnjaka“, koji realizuje Free media, uz sufinansiranje iz Budžeta Republike Srbije – Ministarstva informisanja i telekomunikacija.
Stavovi iznijeti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodijelio sredstva.
